Ten, kto choć raz spotkał się z problemem łuszczycy wie, jak bardzo przykre jest to schorzenie. Może ono dotyczyć skóry głowy lub/i skóry na innych partiach ciała. Łuszczyca jest chorobą o charakterze nawrotowym i niemożliwą do całkowitego wyleczenia. Niemniej istnieją sposoby na to, by wygasić lub maksymalnie załagodzić jej przykre objawy. Niezwykle istotna jest w przypadku łuszczycy codzienna, odpowiednia pielęgnacja skóry. Skąd bierze się ta choroba i jak dbać o skórę głowy w przypadku jej wystąpienia?
Łuszczyca skóry głowy: przyczyny i mechanizmy jej powstawania
Łuszczyca skóry głowy to szczególny rodzaj łuszczycy dotyczący obszaru owłosionej skóry na głowie. Choroba ta może się pojawić także na innych częściach ciała – zwłaszcza na łokciach, kolanach, dłoniach, etc. Objawy łuszczycy pojawiają się na głowie nawet u co drugiej osoby, która dotknięta jest tą chorobą. Niestety, łuszczyca skóry głowy nie jest możliwa do wyleczenia, jest to choroba nawracająca i bardzo dotkliwie obniżająca jakość życia cierpiących na nią osób.
Cechami charakterystycznymi dla łuszczycy skóry głowy są okresy remisji i zaostrzenia się objawów choroby. Jest to choroba niezakaźna. Jej głównym objawem jest skrócony czas łuszczenia się naskórka – zamiast w czasie ok. miesiąca, naskórek łuszczy się co kilka dni. Skóra w miejscach dotkniętych chorobą uporczywie swędzi, piecze, jest zaczerwieniona, łuszczy się, pojawiają się na niej grudki i nawarstwiające się, suche łuski z naskórka. Zmiany te występować mogą zarówno na skalpie jak i dotyczyć okolic uszu, karku, nawet czoła i twarzy.
Choć od lat lekarze i naukowcy bardzo wnikliwie badają tę chorobę, nie można określić jednoznacznego źródła jej pochodzenia. Większość medyków jest zgodna, iż łuszczyca ma najczęściej podłoże autoimmunologiczne (na skutek różnych czynników organizm atakuje własne komórki skóry) oraz genetyczne. Jeśli jeden z rodziców boryka się z łuszczycą, istnieje nawet 20% szans, iż choroba ta dotknie także jego dziecko.
Poza przyczynami związanymi z genetyką i autoimmunologicznymi, łuszczyca skóry głowy może być także „wyzwolona” przez:
- silny, długotrwały stres,
- choroby przewlekłe jak łojotok lub trądzik,
- stany zapalne,
- zażywanie beta – blokerów i innych leków o podobnym działaniu,
- zaburzenia hormonalne (menopauza, ciąża, okres dojrzewania),
- uszkodzenia mechaniczne skóry.
Genetyka a łuszczyca skóry głowy: jak dziedziczność wpływa na chorobę?
Jak już wspomnieliśmy, łuszczyca to choroba, która często pojawia się na skutek przyczyn genetycznych. Jeśli wśród rodziców czy dziadków mamy przypadki łuszczycy, istnieje nawet 70% szans, iż choroba ta rozwinie się u nas lub u naszych dzieci. Łuszczycę uważa się dziś powszechnie w Europie za jedno z najczęsciej występujących na naszym kontynencie schorzeń o podłożu genetycznym. Dziedziczny charakter ma zwłaszcza łuszcyca typu I, a więc schorzenie związane z dziedziczeniem autosomalnym dominującym. Ten rodzaj łuszczycy objawia się w młodym wieku lub maksymalnie przed 40. rokiem życia. Łuszczyca typu II to z kolei łuszczyca dająca pierwsze objawy po 50. roku życia. Nie jest poznany jeden gen, który miałyby powodować łuszczycę, jednak zbadano dość wnikliwie ogólne genetyczne uwarunkowania, które sprawiają, iż łuszczyca może rozwinąć się u danej osoby.
Czynniki zewnętrzne i styl życia: jak wpływają na rozwój łuszczycy na skórze głowy?
Nie tylko genetyka może wpłynąć na powstanie łuszczycy lub zaostrzanie się jej objawów. Czynnikami powodującymi chorobę mogą byc także styl życia i inne uwarunkowania zewnętrzne. Łuszczyca skóry głowy może się rozwinąć chociażby na skutek zanieczyszczenia powietrza, przyjmowania niektórych leków, stresu, złego stylu odżywiania się, a także na skutek częstego i nadmiernego picia alkoholu i palenia nikotyny. Jak więc widać, mamy spory wpływ na to czy rozwinie się u nas ta choroba, czy też nie. Na pojawienie się objawów łuszczycy mają wpływ także takie schorzenia jak cukrzyca, otyłość, zaburzenia lipidowe, a nawet nadciśnienie. Są to tzw. faktory ryzyka, które również mogą doprowadzić do pojawienia się zmian łuszczycowych na głowie czy na innych czężciach ciała. Walka z nadwagą czy też leczenie nadciśnienia lub cukrzycy mogą znacznie złagodzić pojawianie się zmian łuszczycowych. Ważna jest także odpowiednia dieta. Powinna być ona pełna świeżych warzyw oraz owoców, wielonienasyconych tłuszczy, pełnoziarnistych produków zbożowych, roślin strączkowych, etc.
Autoimmunologiczna natura łuszczycy skóry głowy: co powoduje atak na własne komórki?
W fachowej literaturze i praktyce lekarskiej łuszczyca jest trakowana także jako zapalna choroba autoimmunologiczna. To oznacza, iż jej patogenezy upatruje się również w nieprawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego chorej osoby. Chorobę tę wywozuje aktywacja limfocytów T oraz prozapalnych cytokin. Łuszczycę wiąże się też często z występowaniem innym chorób o podłożu immunologicznym, do jakich zaliczymy wspomnianą już otyłość, cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, ale także choroby zapalne jelit, choroby układu krążenia, etc. Nie jest do końca jasne, czy jest to choroba stricte autoimmunologiczna, dlatego bezpieczniej jest określać łuszczycę jako stan zapalny o podłożu immunologicznym.
Leczenie łuszczycy skóry głowy: skuteczne metody zwalczania objawów
Leczenie łuszczycy jest leczeniem objawowym, a sama choroba sprawia dużo trudności, ponieważ nie pozwala na leczenie przyczynowe. Jest więc chorobą przewlekłą, w przypadku której można jedynie mówić o łagodzeniu jej objawów. Leczenie łuszczycy skóry głowy wymaga dyscypliny i ogromnej systematyczności. Najczęściej zalecane jest stosowanie miejscowo środków keratolitycznych, których działanie polega na usuwaniu łuszczących się warstw naskórka. Działanie tego typu wykazuje np. olej lniany, migdałowy, rzepakowy, rycynowy jak również kwasy mlekowy, octowy, salicylowy czy cytrynowy. Tak dobrane składniki zmiękczają naskórek, ułatwiają jego usunięcie oraz pielęgnują zmienioną chorobowo skórę. Na zmienione chorobowo miejsca można także stosować wszelkie płyny, żele, lotiony czy szampony, które zawierają mometazon, betametazon, klobetazol, hydrokortyzon i inne podobne substancje. Ciężka postać łuszczycy wymaga zastosowania farmakoterapii ogólnoustrojowej, a więc podania np. acytretyny, cyklosporyny czy metotreksatu.
Lecząc łuszczycę można się także wspomóc zabiegami dostępnymi w gabinetach trychologicznych. Bardzo pozytywne działanie na zmienione chorobowo miejsca wykazuje fototerapia czy terapie laserowe. Lecząc łuszczycę trzeba również dbać o dobre nawyki żywieniowe. Codzienna dieta chorego powinna być bogata w świeże warzywa i owoce, chude mięso i zdrowe kwasy tłuszczowe. Ważna jest także codzienna, delikatna pielęgnacja skóry. Najlepiej stosować specjalistyczne dermokosmetyki bogate w mocznik, kwas mlekowy i inne wspomiane już powyżej składniki.
