Łupież to jedna z dermatoz, z którą w ciągu życia spotyka się niemal każdy. Wyróżniamy wiele rodzajów łupieżu, a łupież pstry jest jednym z nich. To choroba o charakterze nawrotowym, która daje charakterystyczne objawy i umiejscawia się najczęściej na karku, ramionach, klatce piersiowej. Co wywołuje tę chorobę i jak można ją leczyć?
Łupież pstry – co to?
Łupież pstry (pityriasis versicolor) to jeden z rodzajów łupieżu, na który mogą cierpieć zarówno kobiety jak i mężczyźni. Ten rodzaj powierzchownej grzybicy o przewlekłym charakterze często dotyka osób mieszkających w klimacie tropikalnym. U Europejczyków łupież pstry dotyczy maksymalnie do 4% populacji, zaś w rejonach tropikalnych cierpi na niego nawet do 40% ich mieszkańców. To schorzenie skóry wywołane jest grzybem drożdżopodobnym Malassezia, najczęściej Malassezia furfur.
Malassezia furfur – czym jest?
Jest to lipofilny drożdżak, który powszechnie znany jest z wywoływania różnorakich problemów skórnych, zwykle o charakterze łupieżu. Grzyb ten bytuje na naszej skórze i uaktywnia się np. wówczas, gdy nasza odporność jest obniżona. Malassezia furfur jest drożdżakiem wywołującym łupież suchy mogący przekształcić się w łupież tłusty, może także wywoływać wspomniany już łupież pstry. Drożdżaki tego typu uwielbiają wilgotne środowisko, w którym rozwijają się zdecydowanie najlepiej. Powodem ich wzmożonej aktywności są także problemy hormonalne. Wszelkie zaburzenia układu odpornościowego, stosowanie niektórych leków czy pocenie się skóry, tworzą idealne środowisko do rozwoju tego typu grzybów drożdżopodobnych.
Łupież pstry u dzieci – kogo dotyczy?
Łupież pstry u dzieci należy do rzadkości, natomiast często dotyka osoby dorosłe, w tym głównie mężczyzn. Jak i inne rodzaje łupieżu, także łupież pstry pojawia się często w okresie nastoletnim, kiedy to skóra młodego człowieka wytwarza większe ilości łoju. Łupież pstry dotyka często osób z otyłością, które nadmiernie się pocą, osoby po antybiotykoterapii, czasem kobiety, które urodziły dziecko, u których dochodzi do wielu zmian hormonalnych po porodzie.
Łupież pstry – przyczyny
Jak już wspomniano, dermatoza ta wywołana jest grzybem drożdżakopodobnym o nazwie Malassezia furfur. By grzyb ten uaktywnił się na naszej skórze i zaczął powodować problemy skórne, potrzebuje czynników takich jak nadmierna potliwość skóry, zwiększony łojotok, gorący i wilgotny klimat, etc. Czynnikiem jaki może wywoływać powstanie łupieżu pstrego bywa także stosowanie doustnej antykoncepcji.
Czynnikami, które mogą dodatkowo nasilać wystąpienie łupiezu pstrego są dieta uboga w witaminy i składniki mineralne, a bogata w tłuszcze i węglowodany, stosowanie leków immunosupresyjnych oraz kortykosteroidów, niedostateczna higiena ciała.
Łupież pstry – objawy
Łupież pstry pojawia się rzadziej na głowie, a obejmuje przedramiona, ramiona, kark czy tułów. Cechami charakterystycznymi dla tego rodzaju łupieżu są zmiany w postaci początkowo różowych, a z czasem nawet żółtobrunatnych i brunatnych łusek. Zmiany te są początkowo pojedyncze, jednak z czasem mogą się rozprzestrzeniać po danej części ciała, namnażać, a nawet zlewać ze sobą. Plamy charakterystyczne dla łupieżu pstrego są płaskie. Wystawione na działanie słońca nie opalają się, co także jest dość charakterystyczne (drożdżaki hamują działanie melanocytów w skórze). Najczęściej skutkują świądem i dyskomfortem, ponieważ nie wyglądają estetycznie. Łupież pstry rzadko doprowadza do pojawienia się stanów zapalnych na skórze.
Rozpoznanie łupieżu pstrego nie jest trudne, ponieważ jego objawy są raczej jednoznaczne dla tej dermatozy. By być pewnym diagnozy, można oczywiście przeprowadzić badania mykologiczne.
Łupież pstry u dzieci
Łupież pstry u dzieci nie jest częsty, wręcz przeciwnie, jest rzadkością. Niemniej istnieją przypadku, iż może wystąpić. Warto więc obserwować swoje dziecko, zwłaszcza gdy wchodzi w okres dojrzewania. Jako rodzic obserwuj zmiany mogące pojawić się na karku, ramionach, klatce piersiowej, na plecach, itd. To, co powinno zaniepokoić i wzmóc czujność rodzica to wszelkie plamki i przebarwnienia, łuszczące się zmiany, skargi dziecka na swędzenie skóry, etc. W niektórych przypadkach łupież pstry może się również objawiać zmniejszonym apetytem, bólem stawów czy powiększonymi węzłami chłonnymi. Trzeba zachować czujność, zwłaszcza jeśli dziecko dość mocno się poci podczas zabawy, a przy tym odwiedza często place zabaw czy baseny. Jesienią i zimą zadbaj o to, by Twoja pociecha nosiła czapkę z naturalnych materiałów jak np. bawełna. Czapki wykonane z akrylu i innych sztucznych materiałów to zły wybór i często powód powstania różnych dermatoz na głowie dziecka.
Łupież pstry – jak leczyć?
Jak więc widać jednym z uciążliwych odmian łupieżu jest łupież pstry. By poradzić z nim sobie jak najskuteczniej, trzeba podjąć leczenie już po zaobserwowaniu pierwszych objawów, nie zwlekając z wizytą u trychologa lub dermatologa. Leczenie tej dermatozy musi iść zawsze w parze z profilaktyką, ponieważ łupież ten ma charakter typowo przewlekły oraz nawrotowy. Czym więc leczyć łupież pstry? Maść, emulsja, żel i inny preparat o działaniu przeciwgrzybicznym jest tu bazą leczenia. Substancje, które będą skuteczne w przypadku tego rodzaju łupieżu to przykładowo ketokonazol i klotrimazol. Warto także stosować kosmetyki dedykowane skórze z problemem łupieżu. Ważne, by nie były to jednak zwykłe kosmetyki drogeryjne, a sprawdzone i polecane przez trychologów i dermatologów dermokosmetyki. W walce z łupieżem pstrym świetnie radzą sobie np. szampony zawierające w swoim składzie kwas salicylowy. Jak w przypadku zwykłego łupieżu, warto stosować przy łupieżu pstrym szampony przeciwgrzybiczne zawierające siarczek selenu i podobne substancje. Nawet jeśli nie widzisz objawów łupieżu pstrego, lecz masz do niego tendencję, stosuj takie szampony profilaktycznie, np. raz w tygodniu. Jeśli postać dermatozy jest zaawansowana, koniecznym może być zażywanie doustnych środków przeciwgrzybiczych. Ich substancje czynne to np. ketokonazol czy flukonazol.
Chcąc się uporać z problemem łupieżu trzeba także dbać o podwyższony poziom higieny. Mając tendencję do zwiększonej potliwości, zakładaj jedynie luźne ubrania z oddychających materiałów (len, bawełna, wiskoza, etc.). Unikaj noszenia sztucznych tkanin, w tym także ciasnej bielizny. W miarę możliwości często i regularnie pierz i zmieniaj pościel, w której śpisz. Szczególną czujność w przypadku wszelkich schorzeń o charakterze grzybicznym należy zachować chodząc na baseny i do aquaparków, odwiedzając sauny, solaria, publiczne kąpieliska. Trzeba być także czujnym korzystając z gabinetów masażu czy salonów fryzjerskich i kosmetycznych. Wybieraj te miejsca, które są sprawdzone i gdzie dba się o najwyższy poziom higieny. Choć łupieżem pstrym nie zaraża się tak łatwo jak np. grzybicą stóp, trzeba zawsze być ostrożnym i dbać o swoje bezpieczeństwo.
Warto mieć na uwadze, iż profilaktyka jest zawsze dużo prostsza i tańsza niż leczenie. Dotyczy to także łupieżu pstrego, którego można w wielu przypadkach uniknąć stosując się do prostych zasad profilaktycznych oraz dbając o higienę. Jeśli dostrzeżesz pierwsze niepokojące objawy na skórze, nie zwlekaj z wizytą u trychologa czy dermatologa. Pojedyncze zmiany łatwiej wyleczyć niż te rozlane, które dodatkowo mogą przekształcić się w mało estetyczne blizny.
